Bạo lực học đường là một vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng sâu sắc đến tinh thần và thể chất của con trẻ. Trang bị kỹ năng phòng tránh bạo lực học đường là điều quan trọng giúp trẻ tự tin và an toàn trong môi trường học tập. Đây cũng là nền tảng giúp con biết cách ứng phó, tự bảo vệ bản thân và xây dựng môi trường học đường lành mạnh. Bài viết này sẽ chia sẻ 6 kỹ năng sống quan trọng mà ba mẹ nên dạy con càng sớm càng tốt để phòng tránh bạo lực hiệu quả.
Tình trạng bạo lực học đường
Gần đây, khoa Sức khỏe vị thành niên (Bệnh viện Nhi Trung ương) tiếp nhận một bé gái 12 tuổi nhập viện trong tình trạng hoảng loạn, đau đầu và mệt mỏi sau khi bị nhóm bạn 5–6 người hành hung vì mâu thuẫn nhỏ ở trường. Khi về nhà, bé không dám kể vì sợ bị trả thù, chỉ đến khi bạn học báo tin thì gia đình mới biết.
Qua thăm khám, bé không chỉ bị tổn thương thể chất mà còn sang chấn tâm lý nặng, mất ngủ, thu mình và không muốn giao tiếp. Sau thời gian trị liệu và tham gia các hoạt động nhóm, sức khỏe tinh thần của bé mới dần hồi phục.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy cả trẻ gây bạo lực và nạn nhân đều thiếu kỹ năng ứng phó và xử lý tình huống. Vì vậy, cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường để trang bị cho trẻ những kỹ năng phòng tránh bạo lực học đường thiết yếu, giúp con biết cách bảo vệ bản thân và thoát khỏi các tình huống bạo lực hiệu quả.
6 Kỹ Năng Phòng Tránh Bạo Lực Học Đường Cần Dạy Ngay Cho Con
Kỹ năng nhận biết và phòng tránh nguy cơ bạo lực học đường
Để phòng tránh bạo lực học đường, kỹ năng sống đầu tiên và quan trọng nhất chính là khả năng nhận biết nguy cơ. Nhiều tình huống bạo lực bắt đầu từ những tín hiệu rất nhỏ, như ánh mắt khiêu khích, những lời nói mỉa mai, trêu chọc quá mức hoặc những biểu hiện cô lập âm thầm. Khi trẻ hiểu và nhận ra đây là những dấu hiệu tiềm ẩn của bạo lực, các em sẽ biết cách tránh xa hoặc báo cho người lớn.
Cha mẹ có thể hướng dẫn con cách quan sát môi trường xung quanh, nhận diện hành vi bất thường và ghi nhớ rằng mọi hành vi khiến con cảm thấy lo lắng hoặc không an toàn đều cần được chia sẻ với thầy cô hoặc gia đình. Khi con được trang bị kỹ năng này, con không chỉ tránh được nhiều rủi ro mà còn hình thành phản xạ tự bảo vệ bản thân ngay từ sớm.
Kỹ năng bày tỏ chính kiến và biết nói “không”
Một trong những nguyên nhân khiến trẻ dễ trở thành nạn nhân của bạo lực học đường là vì các em thường ngại từ chối hoặc thiếu tự tin khi đối diện với tình huống tiêu cực. Việc dạy con biết bày tỏ chính kiến và nói “không” với hành vi sai trái là yếu tố quan trọng để tự bảo vệ mình. Khi có người rủ rê làm điều xấu, con cần dám từ chối dứt khoát và rời khỏi tình huống. Khi chứng kiến bạn bị bắt nạt, thay vì im lặng, con cần biết tìm sự giúp đỡ từ người lớn.
Sự mạnh dạn trong việc thể hiện quan điểm giúp trẻ không trở thành đối tượng dễ bị lấn át và đồng thời góp phần xây dựng môi trường học tập tích cực, an toàn hơn cho tất cả mọi người.
Kỹ năng hòa nhập và xây dựng tình bạn tích cực
Bên cạnh việc tự bảo vệ bản thân, việc xây dựng một mạng lưới bạn bè tích cực cũng là một kỹ năng phòng tránh bạo lực học đường hiệu quả. Khi trẻ có bạn bè đồng hành, nguy cơ bị bắt nạt giảm đi đáng kể. Những mối quan hệ lành mạnh còn giúp trẻ tự tin hơn, biết chia sẻ và nhờ sự hỗ trợ khi cần thiết. Cha mẹ nên khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể thao, câu lạc bộ kỹ năng hoặc các lớp học nhóm. Trong quá trình đó, con sẽ học được cách giao tiếp, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau.
Những trải nghiệm này không chỉ rèn luyện kỹ năng xã hội mà còn giúp con xây dựng một vòng tròn bạn bè an toàn, tích cực, giảm thiểu nguy cơ bị cô lập hoặc bắt nạt.
Kỹ năng làm chủ cảm xúc và ứng phó với áp lực
Lứa tuổi học sinh, đặc biệt là lứa tuổi thiếu niên, thường rất nhạy cảm trước sự từ chối hoặc những xung đột bạn bè. Nếu không được hướng dẫn, trẻ có thể phản ứng tiêu cực, dẫn đến căng thẳng hoặc bùng nổ cảm xúc, làm tình huống tồi tệ hơn. Vì vậy, kỹ năng làm chủ cảm xúc là vô cùng quan trọng. Cha mẹ nên hướng dẫn con cách bình tĩnh đối diện áp lực, chẳng hạn như hít thở sâu, đếm từ 1 đến 10 hoặc rời khỏi môi trường căng thẳng để lấy lại cân bằng.
Khi trẻ biết kiểm soát cảm xúc, các em sẽ tránh được việc dùng bạo lực để đáp trả bạo lực và giảm nguy cơ leo thang xung đột. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ tinh thần từ gia đình thông qua các buổi trò chuyện hoặc sinh hoạt chung sẽ giúp con cảm thấy mình luôn được yêu thương và lắng nghe.
Kỹ năng giải tỏa căng thẳng và vượt qua cảm xúc tiêu cực
Trong nhiều trường hợp, trẻ bị bắt nạt hoặc cô lập sẽ rơi vào trạng thái tự ti, lo âu và bế tắc. Nếu những cảm xúc tiêu cực này không được giải tỏa, chúng có thể ảnh hưởng lâu dài đến tâm lý và hành vi của trẻ. Ba mẹ nên dạy con cách nhận diện và giải tỏa cảm xúc thông qua những hoạt động lành mạnh như viết nhật ký, vẽ tranh, tập thể thao hoặc chia sẻ với người thân đáng tin cậy.
Một số buổi diễn tập tình huống giả định cũng rất hữu ích để con biết mình nên làm gì khi gặp tình huống tương tự trong thực tế. Quan trọng hơn hết là tạo cho con một môi trường an toàn để con dám mở lòng, thay vì im lặng chịu đựng hay phản ứng tiêu cực.
Kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp và tự bảo vệ
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp. Khi đối mặt với nguy hiểm, nguyên tắc đầu tiên là tránh đối đầu trực tiếp và ưu tiên tìm nơi an toàn. Trẻ cần được hướng dẫn cách tìm kiếm sự giúp đỡ từ thầy cô, bảo vệ hoặc người lớn đáng tin cậy trong trường hợp khẩn cấp.
Nếu tình huống buộc phải tự vệ, một số động tác tự vệ cơ bản sẽ giúp con bảo vệ bản thân trước khi được hỗ trợ. Cha mẹ có thể cân nhắc cho con tham gia các lớp học võ thuật hoặc kỹ năng sống để con vừa tự tin vừa có khả năng phản ứng khi cần thiết. Sau khi tình huống qua đi, con nên báo lại với gia đình và nhà trường để được hỗ trợ tâm lý và xử lý sự việc một cách triệt để.
Đồng hành cùng con để xây dựng môi trường học đường an toàn
Bạo lực học đường không chỉ là vấn đề của nhà trường mà còn là trách nhiệm của gia đình. Khi con được trang bị đầy đủ 6 kỹ năng sống trên, con sẽ biết cách nhận diện nguy cơ, tự bảo vệ bản thân và xây dựng sự tự tin để chủ động trong môi trường học tập.
Song song với việc giáo dục tại nhà, ba mẹ cũng nên cho con tham gia các khóa học kỹ năng sống tại UPO giúp trẻ phát triển toàn diện và rèn kỹ năng phòng tránh bạo lực học đường hiệu quả. Đây là nền tảng giúp con có kỹ năng sống, con sẽ tự tin hơn khi đối diện với những tình huống nguy hiểm.
Đăng ký ngay khóa học kỹ năng sống tại UPO để con được rèn luyện sự tự tin, kỹ năng tự bảo vệ và kỹ năng phòng tránh bạo lực học đường hiệu quả
👉 Đăng ký ngay để nhận ưu đãi!
Xem thêm: Kỹ năng sống cho trẻ: 5 Giải pháp giúp con tự tin và an toàn trong mọi tình huống
